“Kitapsız aydın” utancından kurtulmuştum

1948'de Kuzey Makedonya'da doğan Gani Yurtsever, dokuz yaşında iken ailesi ile birlikte Türkiye'ye göç eder.

2006'da çocukluk anılarını tekrar yaşamak amacıyla eşiyle birlikte çıktığı "Geçmişe Yolculuk" içerikli gezi anılarını “KAÇUNKA” adı ile kitaplaştırdı. Akıcı bir biçimde, yaşamının çocukluk bölümünü kapsayan, okuyucuyu sürükleyen bu kitapla  Balkanlar'ın etnik ve inanç yapısını incelediği gibi, Osmanlı İmparatorluğu'nun mirasını, bölgenin ekonomisini, dünya tarihini ve insanlık hallerini sorgulayıp dönüştürüyor. Sonuçta "Çocukluğumla buluşma-hesaplaşma" adını verdiği bu yapıt ortaya çıkıyor. Gani Yurtsever ile kitabını konuştuk.

Gani Yurtsever, farklı dönemlerde ikimiz de Köy Enstitüleri geleneğinden gelen Arifiyeİlköğretmen Okulu'ndan mezunuz.İsterseniz söyleşimize 1962'de girdiğiniz Arifiye'den başlayalım. İlkokula gittiğiniz 1957'de, Türkçeyi ne kadar biliyordunuz?Öncesi ve sonrası?

Gani Yurtsever:1957 Mayıs’ında Makedonya’dan geldiğim Türkiye’de ağır geçirdiğim bir ateşli hastalığın hemen ardından ilkokullar açılıyordu. Annemin elceğiziyle diktiği önlük, ucuz plastik yaka ile girdiğim sınıfta bir sözcük Türkçe bilmeden uzun yola giriyordum. Atalarım, ilk yerleşim yeri olan Debre’de Arnavutlardan Arnavutça öğrenirken Türkçeyi unuturlar. Çok kısa sürede okuma yazmayı ve Türkçeyi öğrenmeye başladım. Türkçe’m yıllar içinde gelişti.Okul duvar gazeteciliği, okul dergisinde yazılar ve tören konuşmaları dilde yetkinleşmeme yardımcı oldu. Öğretmen Okulu’nun bitimi ve Eğitim Enstitüsü Türkçe Bölümü’nü kazanmamla yaşamımın en anlamlı uğraşı da belli olmuştu: Türkçe öğretmenliği. 1989’da yaşadığım teftiş sonrasında Milli Eğitim Bakanlığı’ndan “Teşekkür” alan tek öğretmen oldum, on iki branş arkadaşım içinde.

Yazma serüveniniz den bahseder misiniz?

Gani Yurtsever:Öğretmen Okulu duvar gazeteleri, okul dergisi; öykü yarışmalarına katılma, tören konuşmalarını, İzmit’te “BİZİM ŞEHİR” adlı yerel gazetede kısa yazılar; yine KOCAELİ gazetesinde haftada bir yazılarla süren yazma çalışmalarım izledi. Daha çok Türkçe öğretmenliğinin yarattığı “Ya yanlış yaparsam!” korkusu, 2006’da KAÇUNKA notlarına kadar kalıcı yapıtlara engel oldu. “Yazma korkusunu” yenmemi yaşamımda önemli bir dönemeç olarak görürüm. KAÇUNKA’yı yeni yapıtlar izleyeceğe benzer.

Kitabınıza adını veren "Kaçunka"nın anlamı nedir?

Gani Yurtsever:Kaçunka, Arnavutçada kardelen demektir. Çocukluğumun anlamlı bir öğesi olan kaçunkayıkitap adı olarak çarpıcı buldum.

49 yıl sonra Kuzey Makedonya'daki köyünüz  Yakranova ve Lajan'a gittiğinizde neler hissettiniz?

Gani Yurtsever:1996’da devletteki, 2006’da özel kurumlardaki öğretmenliği bırakmıştım. Doğduğum topraklara gidecektim, 49 yıl sonra. Çocukluğumu arayacaktım. Hesaplaşmam gereken çocukluk takıntılarım varsa, onlarla yerinde savaşacaktım. Doğduğum köy Yakrenovo ile annemin köyü Lajan’da çocukluğumun peşine düştüm. Çayırlara koştum, evler yapılmıştı. Kuyunun başındaki erik ağacıma yöneldim. Kuyu duruyor, ama ağacım yok… Köpeğimiz Şarko’nun avluda izi yok. Bağıma baktım çok uzaklardan. Taş duvar çökmüş, bağım viran olmuştu. Bir tek evimiz duruyordu, dimdik, zamana meydan okuyarak. Lajan’da dayımların küçücük şirin evinin yerinde, betondan sevimsiz bir yapı yükselmişti. Yazın yüzdüğümüz dere kurumuş, yer yer sazlıklar görünüyordu. 1957’de at arabasının arkasında, unutmamak üzere seyrederek ayrıldığım köyümden bu kez traktörde sürücünün yanında düz ovaya bakarak gidiyordum.

Yeni çalışmalarınız var mı?

Gani Yurtsever:KAÇUNKA ile yazma korkumu yenmiş, “kitapsız aydın” utancından kurtulmuştum. Balkanlar’dan Türkiye’ye “serbest muhacir” olarak gelenlerin yaşadığı trajediyi, ailemi odak yaparak üç yıldır yazmakta olduğum ikinci kitabım yayıma hazır. Son düzeltmelerle birkaç ay içinde okurla buluşacak. 1968 sonrası serüvenime ait dosyalarım kayda geçmek için kuyrukta bekliyor.

Kitabım KAÇUNKA ve benimle ilgilenmen ve güzel soruların için teşekkür ediyorum benim değerli Arifiyeİlköğretmen Okullu arkadaşım Mustafa YAKUT!

Teşekkür ederim.