Karaci?erdeki sinsi tehlike

Ya?amsal öneme sahip olan karaci?erde bir miktar ya? olmas? ola?an bir durum ve sa?l??? tehdit etmiyor. Ancak karaci?erdeki ya? oran? yüzde 5’in üzerine ç?karsa, ‘karaci?er ya?lanmas?’ olarak tan?mlan?yor.  

Dünyada en s?k görülen kronik karaci?er hastal??? olan karaci?er ya?lanmas?n?n en önemli nedeni, günümüzün önemli bir toplumsal sorunu olan, obezite. Dolay?s?yla obezitenin art???na paralel olarak karaci?er ya?lanmas? da giderek yayg?nla??yor. Öyle ki ülkemizde her 4 ki?iden birinde, alkolden kaynaklanmayan karaci?er ya?lanmas? tespit ediliyor. Bu nedenle ortalama 84 milyon nüfusu olan ülkemizde yakla??k 20 milyon ki?inin karaci?erinde ya?lanma sorunu oldu?u tahmin ediliyor. Ac?badem International Hastanesi Gastroenteroloji Uzman? Doç. Dr. Emine Köro?lu, siroza dönü?ünceye dek belirti vermemesi nedeniyle karaci?erin ‘sinsi hastal???’ olarak belirtilen karaci?erde ya?lanman?n erken dönemde tedavi edilmesinin ya?amsal önem ta??d???n? belirterek, “Bu nedenle normalden fazla kilosu, diyabet hastal???, kolesterol yüksekli?i veya insülin direnci olan hastalar?n kan tahlilleri ve ultrasonografinin yan? s?ra ihtiyaç halinde karaci?erdeki ya?lanma ile fibrozis evresini gösteren fibroscan tetkiklerini  yapt?rmalar? son derece önemli. Zira hastal??a erken tan? konuldu?unda uygulanan tedaviler sayesinde siroza, dolay?s?yla organ yetmezli?i ile karaci?er kanserine dönü?mesi önlenebiliyor” diyor. 

Kal?c? hasarlar b?rakmas?n 

Fazla alkol tüketimi karaci?er ya?lanmas?nda önemli bir risk faktörü olsa da, her ya?lanman?n nedeni olmuyor. Dolay?s?yla karaci?erde ya?lanma;  ‘alkole ba?l?’ ve ‘alkole ba?l? olmayan’ karaci?er ya?lanmas? olarak 2 gruptan olu?uyor. Alkole ba?l? olmayan karaci?er ya?lanmas? da ‘basit ya?lanma’ ve NASH (non alkolik steatohepatit) olmak üzere yine 2 gruba ayr?l?yor. NASH fazla kilolu, diyabet veya insülin direnci olan ki?ilerde görülen karaci?erde ya? birikmesi durumu olarak tan?mlan?yor. Gastroenteroloji Uzman? Doç. Dr. Emine Köro?lu, basit ya?lanman?n genelde önemli bir sa?l?k sorununa yol açmad???n? belirterek, “NASH ise ya?l? karaci?er hastal???n?n ciddi türüdür. Bu hastalarda karaci?er hücrelerinde ya?lanman?n yan?nda iltihap hücrelerinde art?? oluyor. Zamanla fibrozis dedi?imiz nedbe dokusunda da art?? görülüyor. Bu doku artt?kça normal fonksiyon gören karaci?er hücresi azal?yor. Bunlar?n sonucunda siroza dönü?ebiliyor. Kal?c? bir hastal?k olan siroz da ilerleyerek organ yetmezli?ine veya karaci?er kanserine neden olabiliyor” diyor. 

Genelde belirti vermese de… 

Karaci?erde ya?lanma genelde belirti vermemekle birlikte; nadiren halsizlik, karn?n sa? üst k?sm?nda hafif bir a?r? veya dolgunluk hissine yol açabiliyor. Bu nedenle hastal?k s?kl?kla ba?ka bir sa?l?k problemi nedeniyle ba?vurulan laboratuvar tetkikleri, ultrason, tomografi veya manyetik rezonans (MR) yöntemleriyle tesadüfen tespit ediliyor.

 Sa?l?kl? beslenin, düzenli yürüyü? yap?n

Karaci?er ya?lanmas?na erken dönemde tan? konuldu?unda ya?am al??kanl???nda yap?lan düzenlemeler ve ilaç tedavisiyle hastal???n ‘siroza’ dönü?ümü önlenebiliyor. En etkili tedavi yöntemleri ise kilo kayb? ve fiziksel aktivite oluyor. Gastroentereloji Uzman? Doç. Dr. Emine Köro?lu, “Dolay?s?yla sa?l?kl? beslenmek ve düzenli egzersiz yapmak karaci?er ya?lanmas?nda büyük önem ta??yor. Bunun için Akdeniz tipi beslenmeyi ve mümkünse her gün 45’er dakika yürüyü? yapmay? al??kanl?k edinin” diyerek, ?öyle devam ediyor: “Ayr?ca kilo al?m?n? önlemek için alkol tüketmemeli, haz?r meyve sular? ile gazl? içeceklerden kaç?nmal?s?n?z. Fazla kilolar verildi?inde NASH ile ili?kili olan tip 2 diyabet, insülin direnci, hiperlipidemi, hipertansiyon, kalp damar hastal?klar? ve obezitenin kontrolü de kolayla??yor. Ancak kilo kayb?n?z kademeli olmal?, örne?in haftada en fazla 1,5 kilo vermelisiniz. Zira h?zl? kilo vermek de karaci?erde ya?lanmay? art?rabiliyor”