I??k kirlili?inden y?ll?k 400 milyonluk kay?p

Geli?en teknoloji, nüfus art???, tüketim gibi faktörler d?? ayd?nlatman?n elektrik tüketimindeki pay?n? her geçen gün art?r?rken, son y?llarda ???k kirlili?i de önemli bir çevre sorunu olarak öne ç?kmaya ba?lad?. Ba?kanl???n? Bursa Büyük?ehir Belediye Ba?kan? Alinur Akta?’?n yapt??? Türkiye Sa?l?kl? Kentler Birli?i de Bursa özelinde yapt??? ara?t?rma ile kirlili?inin hem ekonomiye hem de insan sa?l???na olan olumsuz etkilerini gözler önüne serdi. Türkiye Sa?l?kl? Kentler Birli?i, Bursa Büyük?ehir Belediyesi, Bursa Amatör Astronomi Derne?i ve isikkirliligi.org i?birli?inde Bursa genelinde ???k kirlili?i ölçümleri yap?ld?. Kent nüfusunun yüzde 90’?n?n ya?ad??? 1021 farkl? noktada yap?lan ???k kirlili?i ölçümlerinin sonucunda ???k kirlili?i haritas? olu?turuldu. I??k Kirlili?i Ara?t?rma Projesi Sonuç Raporunda; 2016 y?l?nda güncellenen ABD Hava Kuvvetleri Savunma Meteoroloji Uydusu Program? ile yeryüzünün uzaydan elde edilen gece görüntüleri kullan?larak elde edilen bilimsel verilere de yer verildi. Bu verilere göre, Türkiye nüfusunun yüzde 97,8’i ???k kirlili?i alt?nda ya??yor ve nüfusun yüzde 49,9’u Samanyolunu hiç görmüyor.

Büyük ekonomik kay?p

Prof.Dr. Zeki Aslan’?n dan??manl???nda haz?rlanan projede ???k kirlili?inin ekonomi üzerindeki olumsuz etkileri de gözler önüne serildi. Projenin sonuç raporunda, Uluslararas? Karanl?k Gökyüzü Birli?i’nin yapt??? bir ara?t?rmaya göre, d?? ayd?nlatmalarda ?????n yüzde 30 kadar?n?n bo?a gitti?i belirtildi. Güncel rakamlara göre, bu yanl?? uygulamalar?n maliyetinin ABD’de y?lda 3,5 milyar dolar, ?ngiltere’de ise 53 milyon sterlin tutar?nda enerji kayb?na neden oldu?u vurguland?. Türkiye’de henüz böyle büyük ölçekte bir çal??ma yap?lmad???n?n belirtildi?i raporda, 1997 y?l?nda yap?lan çal??mada uydu görüntüleri kullan?larak baz? ?ehirler için hesaplar yap?ld???, ?stanbul’dan 13,6 milyon kilovatsaat, Ankara’dan 6,8 milyon kilovatsaat ve Bursa’dan ise 1,8 milyon kilovatsaat elektrik enerjisinin uzaya gönderildi?inin hesapland??? kaydedildi. Aradan geçen 20 y?ll?k süre içinde bu de?erlerin çok daha büyük rakamlara ula?t??? ifade edilirken, 2012 y?l?nda Eski?ehir kent merkezinde ve 2017 y?l?nda Bursa ili Nilüfer ilçesinde yap?lan çal??malar?n sonuçlar?na göre, tüm Türkiye’de bugün itibariyle yakla??k y?ll?k 400 milyon TL tutar?nda enerjinin bo?a gitti?i tahmin ediliyor.  Son yap?lan ara?t?rmada, Bursa’da yanl?? ayd?nlatmadan kaynakl? kaybolan toplam ???k miktar?n?n y?ll?k 759,3 milyon lümen, ekonomik kar??l???n?n ise 21,13 milyon TL oldu?u hesapland?.

Fazla ???k ?i?manlat?yor

Bursa I??k Kirlili?i Ara?t?rma Projesi Sonuç Raporunda ???k kirlili?inin insan sa?l??? üzerindeki etkilerine de dikkat çekildi. Raporda ?????n sa?l??a etkileriyle ilgili ?u görü?lere yer verildi: “Yap?lan ara?t?rmalar, gece maruz kal?nan fazla ?????n a??r? kilolu olma (obezite), depresyon, uyku bozuklu?u, diyabet, meme kanseri ve ba?ka hastal?klara yakalanma riskini artt?rd???n? göstermektedir. 24 saatlik gündüz/gece döngüsü, canl?lar?n fizyolojik süreçlerini belirleyen, biyokimyasal mekanizmalar? denetleyen biyolojik saatini etkiler. Evrimsel süreç içinde bütün canl?lar gibi, insanlar da bu döngüye ayak uydurmu?lard?r. Gece karanl?kta salg?lanan melatonin hormonu, vücudun biyolojik saatini koruyup ritmini ayarlar, kansere kar?? koruyucu direncini artt?r?r. Sadece geceleyin ve karanl?kta salg?lanan melatonin hormonunun bilinen etkileri ?öyle s?ralanabilir; hücreleri yenileyici, ya?lanmay? geciktirici ve antioksidan özelli?e sahiptir, uykuyu tetikler, ba????kl?k sistemini kuvvetlendirir, kolesterolü dü?ürür ve tiroit, pankreas, kad?n ve erkek üreme sistemleri ile böbreküstü bezlerinin düzgün çal??mas?na yard?mc? olur. Ayd?nl?k süresinin uzamas? veya aniden ????a ç?k?lmas? melatonin sal?n?m?n? bask?lar, üretimini durdurur. Benzer ?ekilde, gece vardiyas?nda çal??an kad?nlar üzerinde yap?lan klinik ara?t?rmalar, meme kanseri riskinin artt???n? göstermektedir. Dünya Sa?l?k Örgütü (WHO), “biyolojik saat bozulmas?na sebep veren vardiya çal??malar?n?” olas? kanserojen olarak listelemektedir. Lösemi ve di?er kanserlere yakalanan ki?ilerin özellikle tedavi süreçlerinde kesinlikle karanl?k ortamda yat?r?lmalar?n?n/uyumalar?n?n istenmesinin sebebi de bu gerçeklere dayanmaktad?r.”

Ara?t?rmada ayr?ca ???k kirlili?inin çözümü yerel olan küresel bir sorun oldu?una da dikkat çekildi.