Çapraz bula? riskine dikkat

Mersin Üniversitesi G?da Mühendisli?i Bölümü’nde Güler Atasoy ve Mahir Turhan taraf?ndan gerçekle?tirilen “Türkiye’de Sat?lan Glutensiz G?dalarda Fiyat ve Gluten Ara?t?rmas?’’ sonuçlar?na göre; üzerinde ‘’glutensiz’’ ibaresi bulunan 200 paketli ürünün yüzde 17,5’inde FDA’n?n s?n?r? olan 20 ppm’den (milyonda 20 oran?ndan) fazla gluten bulunuyor. 

Ara?t?rmada bir di?er dikkat çeken noktan?nsa karabu?dayl? glutensiz g?dalardaki risk oldu?u görülüyor. Analiz sonuçlar?na göre glutensiz olarak sat?lan ve karabu?day içeren paketli ürünlerin yüzde 57’sinin “glutensiz” beyan? gerçe?i yans?tm?yor. Uzmanlar, bu durumun ürünlerin üretim a?amas?nda glutenle temas etmesi durumunda ortaya ç?kan çapraz bula? nedeniyle gerçekle?ti?ini belirtiyor. 

Gluten analizleri zorunlu hale getirilmeli

Konuya ili?kin de?erlendirmede bulunan Schär Türkiye Genel Müdürü Özgür Erdo?an, “Glutensiz g?dalarda hammadde olarak en fazla tah?l kar???mlar?, karabu?day, m?s?r, pirinç, keçiboynuzu ve patates tercih ediliyor. Atasoy ve Turhan’?n çal??mas? gösteriyor ki ‘glutensiz’ ibaresi ta??yan ürünlerin aras?nda en fazla s?n?r?n üzerinde glutene yüzde 57 oran?yla karabu?dayl? ürünlerde rastlan?yor. Onu yüzde 9’la tah?l kar???ml? ürünler takip ediyor. Karabu?dayl? ürünlere bakt???m?zda da karabu?day?n yeti?tirilme alan?nda bu?dayla ya da glutenli tohumla temas edip etmedi?i, hasat s?ras?nda glutenli tohumlarla ayn? ekipman?n kullan?l?p kullan?lmad???, i?lenme s?ras?ndaki ekipmanlar ve üretim süreçlerinde yap?lmas? gereken gluten analizleri gibi faktörler belirleyici rol oynuyor. Bu noktada at?lmas? gereken ilk ad?m, özellikle yüksek risk içeren karabu?dayla ilgili çal??malar?n art?r?lmas? ve yasal düzenlemelerle gluten analizlerinin bilhassa üretimin son a?amas?nda zorunlu hale getirilmesi. Biz Schär markas? olarak tedarik zincirimizin her a?amas?nda günlük 100’den fazla gluten analizini 40’tan fazla kalite kontrol çal??an?m?zla yap?yoruz” ?eklinde konu?tu. 

Çapraz bula? riskine dikkat

Türkiye’de glutensiz g?dalarda s?n?r?n üzerinde gluten bulunma oran?n?n di?er ülkelere k?yasla çok daha yüksek oldu?una dikkat çeken Uzm. Dyt. ?rem Erdem de ‘’Çölyakl? bireylerin ‘glutensiz’ oldu?u öne sürülen ürünleri güvenerek kulland???n?n, ancak ara?t?rman?n ortaya koydu?u sonuçlar?n endi?e verici oldu?unun alt?n? çizerek ‘’Çapraz bula? (kontaminasyon), besinlerin tarladan sofraya tüm a?amalar?nda herhangi bir üründen mikroorganizmalar?n bula?mas? ?eklinde tan?mlan?yor. Çapraz bula?ma bir üründen besine mikroorganizma geçi?i ?eklinde olabilece?i gibi, besinden besine mikroorganizma veya alerjen bula?mas? ?eklinde de olabiliyor. Gluten içermeyen bir maddeden yap?lm?? olmas?na ra?men, ürün gluten içeren g?da üretim bantlar?yla ayn? ortamda üretildi?inde glutene maruz kalabiliyor. Dolay?s?yla bu tip ürünlerde içindekiler k?sm?nda bu?day, arpa ve çavdar yazmazken son k?sm?nda ‘eser miktarda gluten içerebilir’ ibaresi yaz?lmas? önemli. ‘Gluten içermez’ ibaresi olan ürünlerinse gluten içeren ürünlerle farkl? ortamlarda üretilmesi ?art. Çapraz bula?ma riskini s?f?ra indirmek ve bu maruzat? önlemek için de üretim tesisinde yaln?zca glutensiz ürünler üreten markalar?n ürünleri tercih edilmeli” uyar?s?nda bulundu.